4 THÁNG Ở PHÁP - NHẬT KÝ LÀM VIỆC CỦA HỒ CHỦ TỊCH -P1

 (Do ông Đỗ Đình Thiện ghi)

BỐI CẢNH THÁNG 6 LỊCH SỬ trước khi Đoàn sang Pháp

Người cộng sản quốc tế Hồ Chí Minh (HCM) đến Paris nước Pháp với mục đích “cầu hòa” với đảng phái đối nghịch, và vận động chính thức hóa Hiệp Ước Sơ Bộ. Gần như đồng thời có đoàn của ông Phạm Văn Đồng sang Pháp để dự Hội Nghị Fountainebleau, cùng năm 1946.

Trong chuyến tháp tùng từ Hà Nội tới Pari, do thời tiết xấu, máy bay của đoàn phải đỗ xuống sân bay Ranggun của Ấn Độ không trong dự kiến. Đêm ấy (31-5-1946) tướng Raul Salan và Hồ Chủ tịch phải nằm chung một cái màn trong nhà vòm dã chiến mà quân đội Anh vừa rút đi…Trong những lần tiếp xúc ấy, lúc đầu tướng Salan với tư cách là Tư lệnh quân đội Pháp, ngạo mạn đòi Chính phủ Hồ Chí Minh phải hạ vũ khí đầu hàng, vì mọi người đều đoán biết phe Phong Trào Quần Chúng Cộng Hòa (MRP) sẽ đắc cử kỳ bầu cử Quốc Hội lần này. Phe cộng sản Pháp sẽ không còn cơ hội để thực hiện những điều ghi ra trong Hiệp Ước Sơ Bộ, mặc dù trước đó không lâu, 4/1946, tướng Salan và tướng Võ Nguyên Giáp đã ký những thỏa thuận về mặt quân sự, và trong sự ký kết này thì quân đội miền Bắc hoàn toàn lệ thuộc quân đội Pháp, con số lại bị giới hạn 10 ngàn quân trong khi của Pháp thì 15 ngàn quân.

1945 De Gaulle trở về sau chiến thắng quân Đức, thành phố Lorient bị phá hủy 90% và còn rất nhiều bom mìn sót lại...

Chính phủ Pháp từ 26/1/1946 – 24/6/1946 do phe thiên tả nắm quyền gồm:
Thủ Tướng: Felix Gouin (Đảng Xã Hội)
Phó Thủ Tướng: Francisque Gay ( Đảng MRP – Movement Republican Popular)
Phó Thủ Tướng: Maurice Thorez (Tổng Bí Thư Đảng Cộng Sản Pháp)
Bộ Trưởng Ngoại Giao: George Bidault.
Còn khoảng 15 các chức vụ bộ trưởng nữa, nhưng quyền hạn thủ tướng và 2 phó thủ tướng vẫn là trên hết; hơn nữa, trong ba người thì đã có 2 là thiên tả.

Bắt đầu từ 4/1946 kéo dài đến giữa 5/1946 đã có những buổi họp giữa 2 phe ông HCM và Thống Đốc Đông Dương Georges Thierry d’Argenlieu. D’Argenlieu thuộc phe cánh của Charles de Gaulle và Georges Bidault tức thành phần chống cộng sản.

Vấn đề chính yếu đã làm cho phe d’Argenlieu lo lắng đó chính là Hiệp Ước Sơ Bộ, ký ngày 6/3/1946, giữa HCM và Jean Sainteny, đại diện chính phủ tả phái của nước Pháp. Trong hiệp ước này, phần “thống nhất 3 kỳ” là tối quan trọng, bởi vì nếu hiệp ước được thực hiện một cách pháp lý thì cộng sản sẽ nhuộm đỏ cả ba miền Bắc Trung Nam. Thế nên trước ngày bầu cử Quốc Hội 2/6/1946, d’Argenlieu đã vận động thành lập chính phủ cho Nam Kỳ, cố ý tách Nam Kỳ ra tự trị để không dính líu gì tới việc “thống nhất”của phe cộng sản HCM và Pháp cộng. D’Argenlieu đã công nhận chính phủ Nam Kỳ Nguyễn Văn Thinh. Việc thành lập này xảy ra từ tháng 2-6/1946 và HCM đã biết. Thế nên vào ngày 28/2/1946 ông Hồ đã viết một thư cho Tổng Thống Hoa Kỳ Harry Truman để yêu cầu giúp không cho Nam Kỳ tự trị. Kể ra HCM, từ 1945-1946, Cụ đã viết hơn chục lá thư cho chính phủ Hoa Kỳ, nhưng không lá thư nào được trả lời.

Là một quốc tế cộng sản thuộc hàng lãnh đạo tại Đông Dương nên ông Hồ nắm rõ tình hình chính trị thế giới. Biết nguy cơn Đảng Xã Hội và Đảng Cộng Sản Pháp sẽ mất ghế trong kỳ bầu cử Quốc Hội lần này nên ông Phạm Văn Đồng lãnh đạo phái đoàn qua dự Hội Nghị Fontainebleau, còn phái đoàn ông HCM thì đi riêng như kể trên.

Ông HCM tới Pháp ngay lúc chính phủ đang bận rộn việc bầu cử nên đã đặc phái cho Sainteny ra phi trường tiếp đón, và sau đó thuê khách sạn cho phái đoàn ông HCM ngơi nghỉ chờ đợi. Chỉ ít ngày sau chính phủ mới của Pháp lên nắm quyền...
(Cuộc đón tiếp tại sân bay được ghi lại trong video sau: https://www.youtube.com/watch?v=MAIp0giFOs0 )

(Tham khảo bộ phim ngắn: https://www.youtube.com/watch?v=aX4dq-4KUAc )

DANH SÁCH CÁC NHÂN VẬT

Jean Sainteny (1907-1978): là một chính trị gia người Pháp. Ông là một sĩ quan tình báo và là người giữ vai trò quan trọng của chính phủ Pháp tại Đông Dương trong những năm 1945-1946. Ông đại diện cho phía chính phủ Pháp ký Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt 1946. Ngày 2/12/1946 ông trở lại Hà Nội. 19/12/1946, trên đường trở về từ doanh trại của tướng Morliere xe Sainteny trúng phải mìn của Việt Minh. Cuộc chiến tranh Việt - Pháp bùng nổ. Sau này ông có viết hồi ký về HCM.

Raymond Aubrac: (1914-2012) Hai vợ chồng Do Thái này đều là những anh hùng của phong trào Kháng chiến chống phát xít Đức. Rất gần gũi với những người cộng sản, tuy vậy ông chưa từng là đảng viên đảng cộng sản. Sau chiến tranh ông tham gia nhiều vào công cuộc phục hưng nước Pháp, cũng như tổ chức quốc tế FAO. Rất thân với cụ Hồ.

Georges Bidault: (1899-1983) Thực tế ông là người chỉ huy quân Kháng chiến, là tổng thống mới của Pháp từ 22/6/1946. Bởi vậy ông coi nhẹ vai trò “chống Đức từ xa” của tướng De Gaulle, khi vị này lên cầm quyền thì Bidault là một trong những người chống đối mạnh mẽ nhất. Vì có liên quan trực tiếp đến vụ ám sát hụt tổng thống De Gaulle mà ông phải lưu vong ở Brazil, sau 5 năm, tới 1968 mới được ân xá và về nước. Rất “rắn” trong vấn đề thuộc địa!

Maurice Thorez: (1900-1964) Tổng thư ký đảng cộng sản Pháp, rất thân cận với Stalin và CCCP. Năm 1946 giữ chức vụ phó thủ tướng do trước đây lãnh đạo phong trào phản chiến (đã từng bị Kháng chiến tuyên án tử hình vắng mặt, sau này De Gaulle ân xá).

Marius Moutet: (1876-1968) là nhà ngoại giao kiêm cố vấn tối cao về vấn đề thuộc địa. Ông giữ ghế bộ trưởng thuộc địa của Pháp trong 4 nhiệm kỳ trong thập niên 1930 và 1940 và là chủ tịch của Hội đồng Chung sau chiến tranh đến năm 1951.

Hy vọng những nhân vật người Việt trong quyển Nhật ký mọi người đều biết hoặc có thể tự tìm hiểu được!

(Tiếp phần 2) 

Nguồn : FB Nam Nguyen